Ieder jaar staan wij op 4 en 5 mei stil om de oorlogsslachtoffers en de bevrijding van Nederland te herdenken. Op 17 september 1944 kwam er een einde aan de Duitse bezetting in Heerlen.
Al snel zijn de Heerlenaren opgelucht en verwelkom met luid applaus de Amerikaanse soldaten. In het stadsarchief van Heerlen vonden wij vele foto’s en zelfs enkele video’s die wij u zeker niet willen onthouden.
Bron: Rijckheyt.nl | Markt. Amerikaanse tank in het centrum van Hoensbroek.
Bron: Rijckheyt.nl | Een met vlaggen versierde Oranje Nassaustraat ter gelegenheid van de bevrijding door de Amerikanen.
Bron: Rijckheyt.nl | Schaesbergerweg. Heerlenaren verwelkomen hun bevrijders.
Bron: Rijckheyt.n | Schaesbergerweg. Heerlense schone omringd door Amerikaanse bevrijders.
Bron: Rijkcheyt.nl | Bevrijdingsoptocht Molenberg
ALS DE DAG VAN GISTEREN
– Zo beleef ik (8 okt. word ik 82!) nog steeds de bevrijding van Heerlen op 17 september 1944. Op die zonnige dag stonden we met onze Molenbergse buurtbewoners (Loenders, Swelsen, Camps, Aldenhoven, Kengen, Hambuckers, Erdhuizen, “die Ouw van de Magneet” en anderen) buiten AL vroeg rond het pleintje vóór ons huis met die grote treurwilg en beukenboom, vóór de Dr Schaapmanstraat, no. 1. Daar lag toen nog ons huis, in het begin van de vijftiger jaren afgebroken, met de sigarenwinkel van mijn vader Frans van Wersch, koster-organist van de OLV-Kerk met de twee torens.
– We keken met z’n allen richting Ubachsberg, waar je in de verte tanks kon zien rijden. Dat kon je toen nog zien liggen in de verte. Want de bebouwing tussen de Hofdijkstraat en de van Alphenstraat was er toen nog niet. Dat was toen “het gele zand”, waar we als kinderen altijd speelden en ravotten.
– Op een bepaald moment kwamen vanuit de Kerkraderweg twee Duitse soldaten aan. Ik herinner mij nog dat een van hen een sergeant was (3 strepen). Zij zetten een lichte mitrailleur op de afrastering van het pleintje richting Kerkraderweg. De mensen voelden zich wat ongemakkelijk en sommigen gingen hun huis weer in. “Ïch schiesse nicht” riep de sergeant, zo herinner ik mij dat precies. En zo snel als ze gekomen waren, liepen ze weg via de Joost van de Vondelstraat richting Schaesberg.
– Een tijdje later kwam eveneens vanuit de de Kerkraderweg buurman Erdhuizen met zijn fiets om de hoek. Hij werkte bovengronds op de Willemien in Terwinselen. En wat zagen we: hij zwaaide met in zijn hand een hele grote snee echt wittebrood. Zo wit als een hostie. “Van de Amerikaner gekriege”, zo riep hij. Ongelofelijk. Zo wit. Dat hadden we in de oorlog nog nooit gezien. Hij was alsof het niks was zomaar door de linies gereden. Terwinselen was al bevrijd.
– Maar de eerste Amerikaanse soldaat zag ik niet op de Molenberg. Maar “ih gen veld”. Hoe ik daar kwam, weet ik niet meer. Met wat vriendjes gingen we op verkenning uit, hadden geen enkel gevoel voor gevaar. We belandden op een stuk wei in de bovenste Caumer. De plek weet ik nog. Nu ligt er de Johannes de XXIII-ste Singel. Als je met de rug naar de toenmalige boerderij van Vonken stond, dan liep daar recht vóór je een weggetje omhoog naar een kleinere boerderij. Ik dacht van Rompen.
– Daar stond hij. Vol verwachting liepen we naar hem toe. Maar wat een vreemde vogel! Met zijn verrekijker keek hij naast zijn schuttersputje of wat daar voor doorging, richting het Bekkerveld. Daar hoorden we schieten. Maar hoe zag hij er uit! Was dit nou een soldaat!Geen leren patroontassen en koppel, geen leren laarzen (sjtevvele!) als bij de Moffen, geen lang geweer, geen groen uniform, maar ….. een helm losjes op zijn kop, een geweer van klein kaliber, kaki-kleurig geuniformeerd, z’n “kamasje” waren brede stroken kaki om zijn benen gewikkeld, dik-zolige rubberlaarzen had hij aan, later “bordeelsluipers” genoemd….
– Even zo vreemd keken we ’s avonds op, toen we de Jeeps voor de eerste maal over de Bekkerweg zagen rijden met Amerikaanse genie-soldaten die telefoonleidingen opknoopten aan bomen. Een jeep leek wel een voertuig van een andere planeet. Zo gewend waren we aan het Duitse wagenpark.
– De avond van die Bevrijdingsdag waren mijn broer en ik, ons buurmeisje Lenie Malherbe van de Hofdijkstraat en nog enkele anderen de “steile berg” afgedaald en de straat in het verlengde daarvan opgelopen. Richting Nutsschool. Toen we bij het laatste huis rechts op de hoek waren, hoorden we fluitend granaatvuur. We doken met z’n allen achter de tuin-muurtjes van dit huis. Die staan er nog, als ik me niet vergis.
– Het zijn flarden uit mijn herinnering. Maar ik zie ze toch nog steeds helder voor me. Met de emoties en de beleving daarvan.
Landgraaf, dinsdagavond 30 september 2014. Zeventig jaar later!
Hans van Wersch, Willem II laan 12, 6371JC Landgraaf.
Prachtig verhaal, met al die detail!
Ben in het bezit van het bevrijdingsbord 17 cm 2 cm dik van heerlen door de Amerikanen op 17 september 1944.
Hoi Patrick,
Kijk eens op http://www.heerlenvertelt.nl/75jaarbevrijding/ , we zijn op zoek naar objecten die iets te maken hebben met de bevrijding van Heerlen en omgeving.
Hartelijke groeten,
Michel Lemaire